Εν έτει 2014 ο δήμος της πόλης Νοβοσιμπίρσκ στη Σιβηρία αποφάσισε να προσφέρει δωρεάν ημερήσιες μετακινήσεις με το Μετρό για όσους επιβάτες ήταν ικανοί να απαγγείλουν από μνήμης δύο στίχους του μεγάλου Ρώσου ποιητή Πούσκιν. Στη Γενεύη, κάθε καλοκαίρι, στήνονται 150 πιάνα σε διάφορα σημεία της πόλης, δίνοντας σε βιρτουόζους μουσικούς, αλλά και σε απλούς πολίτες, τη δυνατότητα να παίξουν ή να απολαύσουν τη μουσική.
Η σχέση του πολιτισμού με τον δημόσιο χώρο και τα δημόσια μέσα μεταφοράς αποτελεί κοινό στοιχείο για πολλές πόλεις ανά τον κόσμο και εδώ και λίγο καιρό και για τη Θεσσαλονίκη, όπου η συνεργασία της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ με την Εταιρεία Λογοτεχνών της πόλης έρχεται να βάλει την ποίηση στο Μετρό: τη βάζει στο Μετρό με τη μορφή – μεταξύ άλλων – μεγάλων πανό, με στίχους στους γερανούς των εργοταξίων, βοηθώντας τους Θεσσαλονικείς να «φιλιώσουν» με ένα έργο, που είχαν φτάσει να εχθρεύονται λόγω των πολυετών καθυστερήσεων.
Τα παραπάνω προέκυψαν από τις τοποθετήσεις των προέδρων της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ, Γιάννη Μυλόπουλου και της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, δημοσιογράφου Ηλία Κουτσούκου, στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου.
Μάλιστα, κατά τον κ. Μυλόπουλο, χάρη στη συνεργασία των δύο φορέων, σε λίγα χρόνια οι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι – ένας στους δύο Θεσσαλονικείς και πολλοί τουρίστες – που θα χρησιμοποιούν καθημερινά το Μετρό στην πλήρη ανάπτυξή του, θα γίνονται κοινωνοί του πολιτισμού της πόλης μέσα από τους σταθμούς του, οι οποίοι θα προσφέρουν «μια ζωντανή πολιτιστική πραγματικότητα».
Η συνεργασία των δύο φορέων, που ξεκίνησε πέρυσι, «μετρά» τρεις δράσεις, με πιο πρόσφατη την ανάρτηση πανό με δίστιχο του Κλείτου Κύρου, στον γερανό που βρίσκεται στο εργοτάξιο του Σταθμού Σιντριβανίου του Μετρό, έξω από το διεθνές εκθεσιακό κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Το πανό, που φέρει το δίστιχο «Με φόντο ένα παράθυρο ανοιχτό πάνω απ το κύμα / Να φέγγει προς την άλλη όψη της αγάπης» και την αναφορά «Θεσσαλονίκη πόλη του ανοιχτού βιβλίου», αναρτήθηκε, με αφορμή την 15η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου (ΔΕΒΘ). Είχαν προηγηθεί οι δράσεις ανάρτησης ποιημάτων των Γεώργιου Βαφόπουλου, Ζωής Καρέλλη και Μανόλη Αναγνωστάκη και άλλων ποιητών στις περιφράξεις του εργοταξίου της Αγίας Σοφίας, αλλά και ενός μεγάλου πανό, με τον στίχο του Αναγνωστάκη, «σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις να μην τις παίρνει ο άνεμος» σε γερανό, επίσης, στην Αγίας Σοφίας, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης.
«Τι σχέση έχει το Μετρό με τον πολιτισμό; Το Μετρό παράγει πολιτισμό, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον πολιτισμό. Άλλωστε, ό,τι σήμερα φαίνεται σαν αρχαιολογικό εύρημα, ήταν τεχνολογικό επίτευγμα στην εποχή του, τον 4ο αιώνα» σημείωσε ο κ. Μυλόπουλος, αναφέροντας ενδεικτικά τη λιθόστρωτη λεωφόρο «decumanus maximus», έξι μέτρα κάτω από το σύγχρονο οδόστρωμα της Εγνατίας Οδού, στο ύψος του σταθμού Βενιζέλου, το τετράπυλο και το εντυπωσιακό κρηναίο οικοδόμημα που βρέθηκαν επίσης στα εργοτάξια.
Μέσα από τον πολιτισμό, σημείωσε, «μας δίνεται η δυνατότητα να διεισδύσουμε στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Το μεγαλύτερο στοίχημα όταν αναλάβαμε (…) ήταν να φιλιώσουμε την πόλη με το έργο. Η πόλη είχε θυμώσει και δικαίως με το έργο» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μυλόπουλος και πρόσθεσε ότι, πέραν των σταθμών στους οποίους βρέθηκαν τα αρχαία και θα λειτουργούν σαν ανοιχτά μουσεία, και οι υπόλοιποι σταθμοί θα έχουν έντονο πολιτιστικό στοιχείο, με στίχους, μουσική, ακόμη και ζωγραφικούς πίνακες, που σχετίζονται με την πολιτιστική παράδοση της Θεσσαλονίκης.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, δημοσιογράφος Ηλίας Κουτσούκος, επισήμανε ότι στο ερώτημα «Τι προσφέρει το να αναρτηθεί ένα πανό με στίχο του Αναγνωστάκη σε έναν γερανό», η απάντηση είναι οι εκατοντάδες νέοι άνθρωποι, που το φωτογραφίζουν με το κινητό τους.
Ο ίδιος ανέφερε τα προαναφερθέντα παραδείγματα του Νοβοσιμπίρσκ και της Γενεύης και επισήμανε ότι «δεν είναι μαθητεία η λογοτεχνία αλλά μια δρώσα ιστορία», ενώ πρόσθεσε ότι θα περίμενε με την ευκαιρία της ΔΕΒΘ να υπάρχουν περισσότερες σχετικές δράσεις στη Θεσσαλονίκη, π.χ., ειδικές κατασκευές που παραπέμπουν στο βιβλίο στο αεροδρόμιο, ή στίχοι σε κεντρικές διαβάσεις, «να καταλάβει ο κόσμος ότι κάτι γίνεται στην πόλη». Ο κ. Κουτσούκος γνωστοποίησε, ακόμη, ότι η Εταιρεία Λογοτεχνών έχει προτείνει τη διπλή ονομασία του Σταθμού Αγίας Σοφίας του Μετρό σε «Αγίας Σοφίας – Μανόλη Αναγνωστάκη».
Ο κ. Μυλόπουλος, τέλος, αφού επισήμανε ότι η συνεργασία με την Εταιρεία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης θα συνεχιστεί, γνωστοποίησε ότι την επόμενη Παρασκευή, στη μεγάλη αίθουσα της ΔΕΒΘ, θα παρουσιαστεί – από κοινού με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης – έκθεση φωτογραφίας με τα έργα του Μετρό και τις αρχαιότητες που έχουν βρεθεί εκεί, ενώ στις αρχές του Ιουνίου θα ανοίξουν στο κοινό και οι σταθμοί Παπάφη και Σιντριβανίου.
Παρόντες στη συνέντευξη Τύπου ήταν και οι ποιητές Βαγγέλης Χασιόπουλος και Δημήτρης Μπρούχος, οι οποίοι επισήμαναν με τη σειρά τους τη σημασία του να γίνεται «ορατή» η λογοτεχνία στην καθημερινότητα του πολίτη. Άλλωστε, ο βασικός κορμός του έργου διέρχεται από περιοχές όπου συναντά τα αναλλοίωτα σημάδια μεγάλων μορφών της ποίησης, που είχαν τη Θεσσαλονίκη ώς γενέθλια πόλη: λίγα μέτρα μακριά από το «λογοτεχνικό φαρμακείο» του Πεντζίκη, τα σπίτια του Αναγνωστάκη και του Βαρβιτσιώτη…
