Φουαγιέ (εκ της γαλλικής λέξης foyer) ονομάζεται η ειδική αίθουσα του σύγχρονου θεάτρου που λειτουργεί ως προθάλαμος της κύριας θεατρικής αίθουσας. Στον χώρο αυτό συνήθως λειτουργεί αναψυκτήριο καθώς και ειδικά διαμορφωμένος χώρος όπου διανέμονται δωρεάν ή πωλούνται οι αφίσες, τα προγράμματα και άλλα ενημερωτικά υλικά του θεάτρου. Πολλά θέατρα χρησιμοποιούν το φουαγιέ για εκθέσεις ζωγραφικής, φωτογραφίας, εκδηλώσεις πολιτιστικού ενδιαφέροντος ακόμα και για την παρουσίαση θεατρικών δρώμενων. Ως είθισται οι θεατές μεταβαίνουν στο φουαγιέ κατά την είσοδο τους στο θέατρα ή στα διαλείμματα για να πάρουν καφέ ή αναψυκτικά, να συζητήσουν χωρίς όμως να μπορούν να καπνίσουν λόγω της απαγόρευσης του καπνίσματος σε κλειστούς χώρους.
Τον τελευταίο χρόνο παρακολουθήσαμε στην πόλη της Θεσσαλονίκης και ειδικότερα από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος κάποιες ιδιαίτερες παραστάσεις στην προσπάθεια χρήσης και αξιοποίησης των χώρων των Φουαγιέ του πλην των μονίμων εκθέσεων έντυπου αρχειακού υλικού προηγούμενων παραστάσεων και κουστουμιών ως θεατρικών αιθουσών.
Μπορεί όμως ο χώρος του φουαγιέ να αντικαταστήσει μια θεατρική σκηνή;
Ομολογουμένως η ευρηματικότητα του σκηνοθέτη Γιάννη Παρασκευόπουλου στην “Οικογενειακή Γιορτή – Festen” στο Φουαγιέ της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών την περσινή χειμερινή θεατρική περίοδο να τοποθετήσει ο τελετάρχης της και οι σερβιτόροι της γιορτής τους θεατές σε προκαθορισμένες θέσεις ανάμεσα στους ηθοποιούς ως καλεσμένους με την δυνατότητα να γυρίζουν, και να μην μένουν στατικοί, προς το σημείο που αναλάμβανε δράση η παράσταση προσέφερε μια βιωματική χροιά. Οι ηθοποιοί κινούνται ανάμεσα στους θεατές, σκαρφαλώνουν σε άδειες καρέκλες, επιβάλλονται, σκηνές βίας, σκηνές σεξ και καλλιτεχνικό γυμνό διαδραματίζονται σε ολόκληρο τον χώρο ενώ όσοι ηθοποιοί δεν συμμετέχουν παραμένουν ακίνητοι στις καρέκλες τους. Η ίδια η αίθουσα, οι εσοχές της, τα τραπέζια, τα σερβίτσια ακόμα και το μπαλκόνι της συνέθεσαν το σκηνικό της παράστασης ενός ξενοδοχείου – σπιτιού. Στο δεύτερο μέρος ενώ έχει αλλάξει η χωροταξία των θέσεων η σκηνή του καυγά μεταξύ των δύο αδελφών μεταφέρεται στο μπαλκόνι με τους θεατές να παρακολουθούν από την μπαλκονόπορτα. Η αλλαγή σε μια πιο γραμμική σύνθεση θα κλείσει με το τραπέζι επόμενης ημέρας με τους θεατές εκατέρωθεν του οικογενειακού τραπεζιού και μπροστά στην λύτρωση αυτής της οικογένειας.
Στο δεύτερο κομμάτι της ίδια σαιζόν η παράσταση “Δηλητήριο – Gif” ήρθε να αντικαταστήσει την Οικογενειακή Γιορτή και μετέτρεψε τον ίδιο χώρο δηλαδή το Φουαγιέ της ΕΜΣ σε ένα εγκαταλειμμένο επαρχιακό Ολλανδικό νεκροταφείο. Η υπόθεση διαδραματίζεται στην ψυχρή αίθουσα εκδηλώσεων των κοιμητηρίων. Οι πρωταγωνιστές έρχονται αντιμέτωποι με τα πάθη τους και αναζητούν αγκαλιασμένοι την λύτρωση ανάμεσα στα μοναδικά ίχνη σκηνικών, τις καρέκλες και το πάτωμα. Οι θεατές καθισμένοι εκατέρωθεν του διαδρόμου παρακολουθούν. Ανυπαρξία μουσικής και σκηνικών σε αντίθεση με τα φώτα του πλέον ακατάλληλου για αυτήν την παράσταση χώρου.
Σειρά θα πάρει το θεατρικό συγκρότημα του Βασιλικού Θεάτρου, μόνιμη πλέον έδρα του ΚΘΒΕ, όπου ένα εκ των φουαγιέ του θα αποτελέσει χώρο φιλοξενίας στα πλαίσια της δράσης Μαγιακόφσκι της παράστασης “Ιστορία του Β.Μ. - ενός ανθρώπου με κίτρινη μπλούζα”. Αν και η υποδοχή των θεατών έλαβε χώρα στο ισόγειο φουαγιέ όπου βρίσκεται η έκθεση των κουστουμιών οι θεατές οδηγήθηκαν από τους ηθοποιούς από τις μεγάλες σκάλες στο φουγιέ του υπογείου ανάμεσα στα αποχωρητήρια και στο κλειστό εκείνη την ώρα καφέ Teatro. Στον χώρο στρωμένες ανά άτακτες σειρές καρέκλες άλλες μεγάλες ξύλινες άλλες μικρές πλαστικές ενώ στην σκηνή διακρίνεται ένας προτζέκτορας. Τα ανάμενα φώτα και οι σκιές των ηθοποιών να κινούνται άτακτα στον χώρο. Οι φωτεινές επιγραφές για την έξοδο κινδύνου πάνω από τα κεφάλια των θεατών, οι ανοικτές πόρτες των αποχωρητηρίων ολοκλήρωσαν το σκηνικό. Παράσταση ή παρωδία παράστασης; Άραγε ποιος ο λόγος αυτής της “φιλοξενίας” έστω και έναντι αυτού του μικρού, ελάχιστου αντιτίμου των 5 ευρώ; Ας είμαστε όμως ευχαριστημένοι που κάποιος δεν χρειάστηκε να επισκεφτεί τον ιερό χώρο της αποχωρήσεως προς νερού του και να τραβήξει το καζανάκι την ώρα που παρακολουθούσαμε την δράση.
Υπάρχει μεγάλη έλλειψη χώρων πολιτισμού πόσο περισσότερων θεάτρων αλλά τα φουαγιέ παραμένουν χώροι συνάντησης πριν ή μετά μια παράσταση των θεατρόφιλων. Είναι χώροι συζήτησης στην καλύτερη των περιπτώσεων με τους ηθοποιούς και τους συντελεστές μετά την παράσταση και δεν αποτελούν θεατρικές σκηνές τεχνικά άρτια εξοπλισμένες με συστήματα φωτισμού και ήχου. Η ιστορία πρόκειται να επαναληφθεί σε λίγες μέρες με ακόμα μια παραγωγή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος το οποίο θα φιλοξενήσει το έργο του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, τα Πικρά Δάκρυα της Πέτρα Φον Καντ στο φουαγιέ του Θεάτρου της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών και θα το μετατρέψει σε ένα αστικό σαλόνι της Δυτικής Γερμανίας του 1970. Βέβαια αν δεν παρακολουθήσουμε την παράσταση δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν θα αποτελέσει ένα χωροταξικά πετυχημένο εγχείρημα ή όχι.
Καλή Θεατρική Χρονιά είπαμε; δεν είπαμε! Μια ευχή να μην καταστρέφονται θεατρικές παραστάσεις σε ακατάλληλα διαμορφωμένα φουαγιέ με μοναδική εξαίρεση την Οικογενειακή Γιορτή, όπου κυριολεκτικά το Φουαγιέ της ΕΜΣ είναι ο φυσικός της χώρος, την οποία θέλουμε να ξανά και να ξανά δούμε!!
Καλή Χρονιά και Ραντεβού στις 26 του Γενάρη !!
