Ένα βουλγάρικο «ΜΑΘΗΜΑ» που είναι κοινό στην Ελλάδα... Είδαμε & Σχολιάζουμε.
Το μόνο που γνώριζα για τις βουλγάρικες τέχνες είναι η Elitsa Todorova και ο Stoyan Yankoulov, εκπρόσωποι της Βουλγάριας στη Γιουροβίζιον του 2007, καταλαμβάνοντας την 5η θέση.
Με έκπληξη διαπίστωσα τη συμμετοχή βουλγάρικης ταινίας στο διαγωνιστικό κομμάτι του 56ου φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και το θεώρησα κίνητρο για την εντρύφηση στον πολιτιστικό τομέα της σύγχρονης Βουλγαρίας και μπορώ να πω πως ήταν αυτό ακριβώς που περίμενα: Αν και καθόλου δόκιμη η ορολογία, η Βουλγαρία μύριζε πιο έντονα από κάθε άλλη χώρα “Βαλκανίλα” και αυτό ήταν αρκετό για να με κινητοποιήσει.
Η σκηνοθέτης και σεναριογράφος, Κριστίνα Γκρόζεβα, προχώρησε στη δημιουργία μιας απλοϊκής ταινίας, τοποθετημένης σε κάποιο χωριουδάκι της βουλγαρικής υπαίθρου. Με ελληνική και βουλγάρικη χρηματοδότηση, η Γκρόζεβα ξεκίνησε τη συγγραφή του πονήματός της, με κεντρική ηρωίδα τη Νάντε. Δουλεύοντας ως δασκάλα δημοτικού, προσπαθεί να συντηρήσει το σπίτι της. Η κόρη της είναι άρρωστη και ο άντρας της μέθυσος. Κατά την προσπάθεια πώλησης του τροχόσπιτού τους, ένας δικαστικός υπάλληλος έρχεται στο σπίτι τους, για να τους ανακοινώσει την κατάσχεσή του. Ο σύζυγος της αποκαλύπτει ότι πήρε ένα δάνειο επιπλέον για την κάλυψη των ανταλλακτικών του τροχόσπιτου και η Νάντε καλείται να αντιμετωπίσει τις τράπεζες, τους τοκογλύφους και περιστατικά κλοπής στην τάξη, καταφεύγοντας σε ακραία για την ιδιοσυγκρασία της μέτρα.
Είναι εκπληκτική η ιστορία της Γκρόζεβα, αδιαμφισβήτητα. Δεν έχει σημασία η γλώσσα της κάθε χώρας και η γραφή της, αλλά οι συνήθειές της. Πόσοι Έλληνες βρίσκονται στην ίδια θέση με τη Νάντε; Πόσοι, άραγε, προσπαθούν να σώσουν την μοναδική τους περιουσία, καθώς οι λανθασμένοι χειρισμοί τους έφεραν στο χείλος του γκρεμού; Και όλα αυτά, γίνονται αθόρυβα, χωρίς να πάρει χαμπάρι ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας, τις περισσότερες φορές.
Θέλουμε – δεν θέλουμε, δεν είμαστε η μοναδική χώρα που έχει οικονομική κρίση. Ίσως περισσότερη από κάποιες άλλες, μα αυτό δεν αναιρεί το γεγονός πως υπάρχουν και άλλες χώρες σε δεινή κατάσταση και ξεχνιέται εύκολα και το σενάριο το τονίζει αυτό. Η κρίση δεν γνωρίζει σύνορα, παρά μόνο οι μικροαστικές νοοτροπίες. Η Γκρόζεβα δίνει ένα κανονικό σενάριο, το οποίο δεν διεκδικεί δάφνες για την πρωτοτυπία του, αλλά για τον τρόπο της παρουσίασής της στο κοινό. Η πρωταγωνίστρια προσπαθεί να περάσει εμπόδια για να φτάσει στην ανακούφιση, δημιουργώντας ένα κρεσέντο στο σασπένς. Κοινωνική μεν, δραματική δε. Αυτή, άλλωστε, είναι η επιτυχημένη συνταγή για διακρίσεις στα φεστιβάλ.
Για να υποστηριχθεί, όμως, μια καλή ιστορία, πρέπει να σηκώσει κάποιος το βάρος της και η Μαργκρίτα Γκόσεβα επιλέχθηκε να στηρίξει την πορεία της. Η Βουλγάρα ηθοποιός βρίσκεται σε κάθε πλήθος της ταινίας. Η κάμερα την ακολουθεί πιστά και επικεντρώνεται στο πρόσωπό της. Το βλέμμα της πανομοιότυπο σε πολλά σημεία της ταινίας, διότι κρατάει τα νεύρα της για πολλή ώρα και δεν ξέρει πώς να αντιδράσει. Είναι εκπληκτική η αυτοσυγκράτησή της, διότι όποιος ηθοποιός θα διεκπεραίωνε αυτόν τον ρόλο, σίγουρα θα νευρίαζε απίστευτα. Οποιοσδήποτε θα νευρίαζε με τον τρόπο που της φέρονται και δικαίως, αλλά καταφέρνει να ισορροπήσει τον εαυτό της στο συναίσθημα και στο φαίνεσθαι στον έξω κόσμο. Σχεδόν κανένας από το περιβάλλον της δεν αντιλαμβάνεται το τι περνάει και δεν μπορεί κάποιος να το εντοπίσει, μιας και δεν αφήνει τον εαυτό της να παρασυρθεί.
Παρ’ όλα αυτά, η κάμερα κούραζε πολύ. Στις σκηνές που την ακολουθούσε, να το καταλάβω, αλλά όλη η ταινία ήταν λες και την έβαζες σε χιονόμπαλα και την κουνούσες πέρα δώθε. Αν και έχει δυνατό σενάριο, σε πολλά σημεία η κάμερα κουνιέται πάρα πολύ. Δεν υπάρχει ούτε ένα σταθερό πλάνο, λες και το τρίποδο δεν έχει ανακαλυφθεί. Στο θέμα της σκηνοθεσίας, κακώς η Γκρόζεβα επέλεξε να γυρίσει όλη την ταινία με μια κάμερα στον ώμο του εκάστοτε αρμόδιου.
Συνοψίζοντας (=), η βουλγάρικη εκδοχή ενός απλού “Μαθήματος” ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Σενάριο που σοκάρει με ήρεμο τρόπο, χωρίς βία και τσαμπουκάδες, πέρα για πέρα καθημερινό και αληθινό και εκεί κερδίζει πόντους η ταινία. Οι ηθοποιοί στο ύψος τους, αξιοπρεπείς, μα πιο αξιοπρεπής στέκεται η Γκόσεβα και πολλά μπράβο στους δημιουργούς για την επιλογή της.
Εύχομαι ειλικρινά να βλέπουμε κι άλλες ταινίες από την γείτονα χώρα που να παρουσιάζουν τις ιδιαιτερότητές της... Και αυτές που είναι κοινές με μας και αυτές που αποκλίνουν ή και απέχουν από τις δικές μας.
Βαθμολογία
6/10
[
ΜΑΘΗΜΑ / UROK / THE LESSON των Κριστίνα Γκρόζεβα/ Kristina Grozeva και Πέταρ Βαλτσάνοφ / Petar Valchanov, Βουλγαρία, Ελλάδα, 2014
Η ταινία στο 55ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης βραβεύτηκε με τον Χάλκινο Αλέξανδρο.
.
Που προβάλλεται; ΕΔΩ
