Για όσους διατηρούν ακόμα αμφιβολίες, το νέο σκάνδαλο της Google λύνει όλες τις απορίες...
«Συγγνώμη, λάθος». Κάπως έτσι μπορεί να περιγραφεί η αντίδραση της Google όταν έγινε γνωστό ότι, για άλλη μια φορά, μια μεγάλη εταιρεία τεχνολογίας έγραψε στα παλιά της τα παπούτσια τις ίδιες της τις δεσμεύσεις περί προστασίας των προσωπικών δεδομένων των χρηστών των υπηρεσιών της και επέτρεψε σε τρίτους να χώσουν τη μύτη τους στα e-mail τους.
Το Gmail είναι σήμερα η πιο δημοφιλής πλατφόρμα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και η Google έχει πλειστάκις δεσμευτεί δημοσίως ότι δεν θα χρησιμοποιεί τις δυνατότητές της για να διαβάζει τα e-mail των χρηστών του Gmail. Ωστόσο, όπως πρόσφατα αποκαλύφθηκε, άλλες εταιρείες τεχνολογίας έκαναν ακριβώς αυτό το πράγμα, εν γνώσει της Google, σαν να μην τρέχει τίποτα.
Συνδεδεμένοι «κατάσκοποι»
Ο τρόπος με τον οποίο οι τρίτες αυτές εταιρείες αποκτούν πρόσβαση στα e-mail των χρηστών του Gmail είναι απλός: για να συνδεθεί κάποιος με τις υπηρεσίες μιας εφαρμογής, μπορεί να χρησιμοποιήσει τον λογαριασμό του στο Gmail. Μόλις γίνει αυτό, η εταιρεία που παρέχει την εφαρμογή εισβάλλει στο mailbox και αρχίζει να διαβάζει τα mail, με στόχο να συγκεντρώσει αρκετά στοιχεία ώστε στη συνέχεια να τα (μοσχο)πουλήσει σε άλλες εταιρείες πώλησης διαφημίσεων (και όχι μόνο...), οι οποίες θα τα αξιοποιήσουν στέλνοντας στους χρήστες στοχευμένες διαφημίσεις με βάση λέξεις-κλειδιά, τις προτιμήσεις τους, τις αναζητήσεις τους και πάει λέγοντας.
Παράλληλα, οι εταιρείες αυτές σκανάρουν μετά μανίας τα mail των χρηστών του Gmail προκειμένου να βελτιώσουν το software τους ή τους αλγόριθμούς τους. Όπως αποκάλυψε η «Wall Street Journal», δύο εταιρείες παραδέχθηκαν ότι ακολουθούσαν ακριβώς αυτή την πρακτική, χωρίς μάλιστα να έχουν ζητήσει ειδική άδεια από τους χρήστες που να τους επιτρέπει να διαβάσουν το Gmail τους, επειδή θεωρούσαν ότι η πρακτική αυτή είχε ήδη τη συγκατάθεση των χρηστών ή ότι οι χρήστες είχαν διαβάσει τα... νομικέζικα στους Όρους Χρήσης όταν άρχιζαν να χρησιμοποιούν τις εφαρμογές των εταιρειών αυτών.
Απίστευτες δικαιολογίες
Το δημοσίευμα της «WSJ» προκάλεσε μεγάλο σούσουρο, τόσο που η Google υποχρεώθηκε να δώσει εξηγήσεις, αν και δεν φάνηκαν να πείθουν και πολύ κόσμο. Μέσες άκρες, η Google είπε ότι, ναι, όντως, όταν μια εφαρμογή συνδέεται με το Gmail, πιθανόν η εταιρεία που την παρέχει να αποκτά πρόσβαση στο περιεχόμενο του mailbox και πιθανόν να διαβάζει τα e-mail των χρηστών, όμως:
α) Ελέγχει με προσοχή αυτές τις εταιρείες.
β) Τους θέτει κανόνες ως προς τις εφαρμογές τους: οι εφαρμογές δεν πρέπει να διαστρεβλώνουν την ταυτότητά τους, αλλά να είναι ξεκάθαρες ως προς το πώς χρησιμοποιούν τα δεδομένα των χρηστών. Δεν πρέπει, επίσης, να εμφανίζονται ως κάτι συγκεκριμένο, ενώ κάνουν κάτι άλλο. Είναι ακόμη απαραίτητο να προσφέρουν σαφείς και εμφανείς πληροφορίες σχετικά με την προστασία του απορρήτου των χρηστών και πρέπει να ζητούν μόνο τα δεδομένα που χρειάζονται για τη συγκεκριμένη λειτουργία τους και να μην αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας για το πώς τα χρησιμοποιούν.
Παράλληλα, καλεί τους χρήστες να ελέγξουν τι δικαιώματα έχουν δώσει στην κάθε εφαρμογή που χρησιμοποιούν και, αν δουν κάτι ύποπτο ή ανησυχητικό, να ανακαλέσουν τα δικαιώματα αυτά. Μάλιστα, η εταιρεία τόνισε ότι η διασφάλιση του προσωπικού απορρήτου στο Gmail αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για την Google, η οποία φροντίζει να προστατεύει τους χρήστες από κακόβουλες ή παραπλανητικές εφαρμογές.
Στρουθοκαμηλισμός
Φυσικά, ουδείς φάνηκε να πείθεται. Για την ακρίβεια, δεκάδες μέλη του Κογκρέσου των ΗΠΑ αποφάσισαν να καλέσουν την Google για εξηγήσεις μετά τις αποκαλύψεις της «WSJ», υπενθυμίζοντας ότι πριν από έναν χρόνο η εταιρεία είχε δεσμευτεί ότι θα σταματήσει να διαβάζει τα e-mail των χρηστών του Gmail για να τους στέλνει στοχευμένες διαφημίσεις. Για την ώρα έστειλαν ένα μακρύ ερωτηματολόγιο στον CEO της μητρικής εταιρείας της Google, της Alphabet, Λάρι Πέιτζ, ωστόσο δεν αποκλείουν και κλήση για εξηγήσεις αυτοπροσώπως. Μάλιστα, πηγαίνουν τα πράγματα ένα βήμα παραπέρα, ζητώντας να μάθουν τι είδους προσωπικά δεδομένα συνεχίζει να συλλέγει η Google, πώς τα αξιοποιεί, πώς διασφαλίζει το απόρρητο και την ανωνυμία τους κ.λπ.
Το αστείο, φυσικά, είναι ότι όλα αυτά είναι στρουθοκαμηλισμός: το ίδιο το επιχειρηματικό μοντέλο που αναπτύσσεται στο Διαδίκτυο από εταιρείες όπως η Google, το Facebook, το Twitter και άλλες, λιγότερο γνωστές, έχει ως εκ των ων ουκ άνευ συστατικό του τη συλλογή και επεξεργασία τεράστιων όγκων δεδομένων των χρηστών τους. Χωρίς αυτά, καμία από αυτές τις επιχειρήσεις δεν θα μπορούσε να πουλά διαφημίσεις, που είναι και το βασικό τους – αν όχι το μοναδικό – έσοδο. Έτσι, οποιοσδήποτε φραγμός επιχειρηθεί να μπει, αργά ή γρήγορα θα ανατραπεί, καθώς δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να έχουν τα έσοδα που έχουν οι επιχειρήσεις αυτές. Για όσους πίστευαν ότι η Google παρέχει δωρεάν υπηρεσίες που αρχίζουν από απλή διαδικτυακή αναζήτηση και φθάνουν ως εξειδικευμένες σουίτες γραφείου και αποθήκευση σε υπολογιστικό «νέφος» για την... καλή της την καρδιά, μάλλον πέφτουν από τα σύννεφα.
Δεδομένου ότι το μοντέλο αυτό στηρίζεται σε τεράστιους όγκους χρηστών, αυτόματα οι συνδρομητικές υπηρεσίες, ακόμα και σε χαμηλή τιμή, σχεδόν αποκλείονται, οπότε αυτό που μένει είναι η συγκέντρωση και επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων των χρηστών είτε για διαφημιστικούς σκοπούς είτε – όπως απέδειξε το σκάνδαλο του Facebook και της Cambridge Analytica – για πιο σκοτεινούς στόχους, όπως αποκαλύφθηκε για τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ ή ακόμα και το Brexit.
