ΞΕΧΝΩΝΤΑΣ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΖΩΗ… το βιβλίο του Άκη Παπαντώνη, «ΚΑΡΥΟΤΥΠΟΣ». Βιβλιοκριτική της Μαντούς Χατζή.
Νέο βιβλίο από έναν νέο συγγραφέα. Ναι, κι όμως εκδίδονται και έργα νέων δημιουργών. Καρυότυπος, ο τίτλος αυτού. Καρυότυπος στη βιολογία σημαίνει απεικόνιση των χρωμοσωμάτων ενός ατόμου (του DNA του δηλαδή) ανά ζεύγη και κατά φθίνουσα σειρά μεγέθους.
Η ιστορία του βιβλίου απλή. Ένας νέος Έλληνας ερευνητής αποφασίζει να κυνηγήσει το μέλλον του σε ένα παγκοσμίου φήμης πανεπιστήμιο, αυτό της Οξφόρδης. Μελετά τη συμπεριφορά ποντικιών απέναντι στην ύπαρξη ή την απουσία μητρικής φροντίδας. Αυτό που στον ανθρώπινο κόσμο λέμε στοργή. Υπάρχει άραγε το γονίδιο της στοργής; Και μέσα από αυτό το ερώτημα περιγράφεται η ζωή του ήρωα. Ένας συνηθισμένος άνθρωπος που ξυπνά κάθε μέρα την ίδια ώρα, ακολουθεί την ίδια διαδρομή, δουλεύει συγκεκριμένες ώρες, επιστρέφει στο σπίτι του μια συγκεκριμένη ώρα. Ένας άνθρωπος-ρομπότ. Ένας άνθρωπος παραδομένος στη συνήθεια. Η μοναδική του χαρά είναι τα πειράματά του και τα’ αποτελέσματα αυτών.
Ο ήρωας, ο Ν., είναι ένας συνηθισμένος νέος. Μετά από σπουδές στη χώρα του αναζητά την τύχη του στο εξωτερικό. Με τα κατάλληλα εφόδια το καταφέρνει. Όταν φεύγει από την πατρίδα του, μοιάζει να χαίρεται. Φαίνεται πως τίποτα δεν τον δένει με τον τόπο αυτό. Ένας άνθρωπος χωρίς ρίζες. Απόδειξη αυτού η επίμονη άρνηση του να παραστεί στην κηδεία και το μνημόσυνο του πατέρα του. Ίσως και να φοβάται ν’ αντιμετωπίσει το τι συνεπάγεται ένας θάνατος. Ή ίσως ακόμη και τον ίδιο το θάνατο. Πόσοι άνθρωποι αντέχουν να χάνουν τους δικούς τους ανθρώπους; Μια τέτοια απώλεια συνεπάγεται και απώλεια ενός τμήματος της ζωής μας. Στην Αγγλία λοιπόν δεν εργάζεται για να ζει αλλά ζει για να εργάζεται-σε κάποιο σημείο μάλιστα αναφέρεται χαρακτηριστικά πως ενώ ήταν Κυριακή ο Ν. ευχόταν να ήταν Δευτέρα για να έχει να κάνει κάτι. Ώσπου ένα αναπάντεχο γεγονός τον κάνει να ξυπνήσει.
Ο ήρωας της νουβέλας αυτής αποτελεί το πρότυπο του μέσου σύγχρονου μετανάστη. Άνθρωποι με περγαμηνές εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους κι ανοίγουν τα φτερά τους σε ομιχλώδεις ορίζοντες, όπου κάπου στο βάθος μοιάζει να υπάρχει ένα φως. Το φως αυτό είναι που θα φέρει την καταξίωση και τα χρήματα. Ζουν μια ζωή βυθισμένη στη μονοτονία και τη συνήθεια. Μια ζωή σχεδόν μηχανική. Στο βιβλίο ίσως οι αντιδράσεις του ήρωα να είναι τραβηγμένες σε βαθμό εξωπραγματισμού, παρόλα αυτά δεν παύουν να αποτελούν έστω και στο ελάχιστο τη μίζερη αλήθεια, που βιώνει κάποιος στο εξωτερικό. Ο σύγχρονος επιστήμονας-μετανάστης είναι φυλακισμένος στη δουλειά. Ο ήρωας μας μοιάζει να μη γνωρίζει τι σημαίνει παρέα, φίλοι, έρωτας. Δοκιμάζει έξω να χτίσει σταθερές σχέσεις κι αποτυγχάνει. Επειδή φοβάται. Η στάση αυτή από μέρους του ίσως να εξηγείται κι από το αντικείμενο της μελέτης του, τη στοργή. Αν κι η οικογένειά του μοιάζει ιδανική, εν τούτοις ο ήρωας μοιάζει να ψάχνει απεγνωσμένα απαντήσεις για τις ενοχές του και τη μοναξιά του. Πώς όμως ν’ απαντήσει, όταν δεν ξέρει τον ίδιο του τον εαυτό;
Κάτι που με παραξένεψε είναι οι συχνές αναφορές στα ορφανά Τσαουσέσκου . Τολμώ να πω ότι δεν κατάφερα να ξεδιαλύνω ποια η σχέση του ήρωα με αυτή την περίοδο. Πιθανώς ο ήρωας να μεγάλωσε στη Ρουμανία.
Το βιβλίο περιγράφει εξαιρετικά την απέραντη ερημία του σύγχρονου ανθρώπου. Κλεισμένος ο καθένας στα τείχη που τόσο καλά μαστόρεψε, αποδιώχνει τους ανθρώπους από κοντά του. Η ανθρώπινη επαφή έχει χαθεί. Μάλλον την έκρυψαν οι πολυκατοικίες που υψώθηκαν. Καθένας γίνεται αρνητής της ζωής, μονάχα την παρατηρεί να γλιστρά μέσα από τα χέρια του. Ίσως γιατί φοβάται ν’ αναμετρηθεί μαζί της.
«Καρυότυπος»- Άκης Παπαντώνης
Εκδόσεις Κίχλη
